MEHMET SADETTİN AYGEN

Mehmet Sadettin Aygen 6 Mart 1922’de Çanakkale’nin Ezine ilçesinde doğmuş.
Babası Necati Aygen’de öğretmenlik mesleği yapmıştır. Onun çocukluğuyla ilgili bilgileri “Bozcaada” kitabında yer alıyor. Bozcaada’daki “İstiklal İlkokulu’nda, adalı Rum çocuklarla birlikte, babasının sınıfına değil, okulun diğer öğretmeninin sınıfında öğrenim görmüş. Ardından ortaokulu Çanakkale Ortaokulu’nda, liseyi de Bursa Lisesi’nde bitirmiştir.
Mehmet Sadettin Aygen 1940 yılında İstanbul Tıp Fakültesine girmiş ve 1945-46 döneminde mezun olmuştur.
1947 yılında askerlik görevini yapmak üzere Afyonkarahisar’a gelen Dr. Aygen askerlik sonrası buraya yerleşmiştir. Daha sonra Afyon’u çok sevmiş. Çünkü askerliği biter bitmez. 1948 Martında burada muayenehane açarak hekimlik yapmayı sürdürmüştür.
Dr. Aygen’in 5 Aralık 1951 tarihinde yayınlamaya başladığı “TÜRKELİ” GAZETESİ bugün hâlâ yayında ve ülkemizin en eski gazetelerinden birisi durumundadır.
Başlangıçta 15 günlük bir “dergi” olarak yayınlanan, Türkeli, 8 Kasım 1960 tarihinde başlığının altında yer alan ibareye göre “tarafsız siyasi gazete”ye dönüşmüştür.
Afyonkarahisar'ın Lokman hekimi
Uzun yıllar serbest hekim olarak, kekemelemesi nedeniyle Afyonluların deyişiyle “pepe doktor” olarak hizmet etmiştir.
Dr. Aygen Afyon kamuoyunda “fakir babası” olarak tanınırdı. Hastalarına bazen kendi yaptığı ilaçlardan verirdi. Hastaları ona “Afyonkarahisar’ın Lokman Hekimi” şeklinde hitap ederdi.
Hastalarına çok az parayla, bazen para bile almadan baktığı olurdu. Çoğu zaman ilaçlarını kendisi verirdi. Başka doktorlara gidenler bile ona uğrayıp bir de onun değerlendirmesini alırlardı.
Dolayısıyla köylüsü, şehirlisi, çocuğu büyüğü, zengini, memuru, yoksuluyla tüm Afyonluların çok sevdikleri bir hekim oldu.
Anlatılanlara göre Afyon’da görev yapan yöneticiler, kentin ileri gelenleri de onu çok sever sayarlar, kendilerinden birisi olarak görürlermiş. Çünkü herkesle iyi geçinirmiş. Muayenehanesi eski Afyon Çarşısının en önemli caddesinde gazetenin az ilerisinde küçük ahşap bir binadaymış. İkinci kattaki odasına gitmek için bir dar koridordan geçilirmiş ve bu koridorda bir kişi ancak yengeç gibi “yan yan” yürüyerek ilerleyebilirmiş. Çünkü koridorun bir yanında yerden tavana kadar yığılı, araştırmaları için dünyanın dört bir yanından getirttiği kitapları dururmuş.
Aynı sıkışıklık muayene odasında da yaşanırmış. Muayene için bir hasta içeri girince içerdekiler çıkmak zorunda kalırlarmış. Çünkü orası da kitaplarla doluymuş ve kendi koltuğundan başka yalnız bir kişinin oturacağı bir sandalye bulunurmuş.
Dr. Aygen kitaplarının hemen hepsini Afyon’dan ayrılırken il halk kütüphanesine bırakmış.
Dr. Aygen’in yine nereden kaynaklandığını bilemediğimiz yazarlığı daha tıp fakültesini bitirdiği yıllarda başlamış. Kendi yazdığı biyografisinde de ifade ettiği gibi, uzmanı olmamasına karşın 1946 yılında ilk kitabını, “dermatoloji” yani deri hastalıkların alanında bir bilimsel kitap olarak yazmış.
Çok değil üç buçuk yıl sonra kurduğu Türkeli Matbaasıyla dergi ve gazete yayıncılığına başlamış. Bu matbaada çoğu kendisinin yaptığı araştırmalardan ve Afyon’un çeşitli özelliklerini anlatan kitaplar hazırlayıp yayınlamış.
Onun kendi başına ve başka bazı dostlarıyla yazdıkları kitapları arasında şunlar var:
1973’de “Afyonkarahisar Camileri”, 1979’de “Afyonkarahisar Kaplıcaları ve Maden Suları” -bu kitap uzmanları tarafından bugün de önemli bir kaynak kitap olarak kabul ediliyor- 1980’de “Şair ve Mutasavvıf Gülâboğlu Muhammed Askeri”, “Afyon’da Söylenen Ninniler”, Afyonkarahisar Bilmeceleri”, 1981’de “Büyük Lügatçi Şemseddin Karahisari Ahteri”, 1982’de “Ali Çetinkaya” monografisi, “1983’de “Atatürk Afyon’da”, 1984’de “Büyük Zafere Doğru”, 1985’de “Büyük Filozof Esirüddin Ebheri”, 1985’de “Afyonkarahisar Masalları”,  1985’de “Bütün Yönleriyle Bozcaada” “İmadoğlu Hasan Karahisari”, 1986’da “Afyon’daki Kadınana”.
Bu kitapların çoğu birçok araştırmanın ve bu konulardaki Türkçe, Osmanlıca ve Arapça kaynakların derlenmesiyle oluşturulmuş. İçlerinde çok sayıda doğrudan görüşmelerle kaleme alınan tanıklıklar, o dönemde çekilmiş, kimi resimler bulunuyor.