MOR CEPKEN (Mor çatı)
Değerli gönüldaşlarım
Gün geçmiyorki hemen hemen her güne bir kadın cinayeti veya kadına yapılan şiddeti haberi sığmasın. Bu haberleri okudukça,yüreğimiz dağlanarak biz nasıl bu hale geldik sorusunun cevabını ararken MOR CEPKEN geldi aklıma.
Peki MOR CEPKEN nedir?
Ege, Muğla, Antalya ve Toros yörüklüğünde yaşlı kadınlar tarafından hâlâ uygulanan,
Yörük kadınının yaşlanıp iyice deneyim kazanınca o oymağın bilge kişisi, akıl danışılanı olan kadının simgesidir MOR CEPKEN. Göçebe yörüklüğünün kadınlarına tanıdığı yüce bir haktır MOR CEPKEN.
Erkeklerin ise korkulu rüyasıdır MOR CEPKEN. Karacaoğlan türkülerinde geçer..Yörük kızlarının çeyiz bohçasına önce "Mor Cepken" konur. Kenarları sarı simgelerle işlenmiş, yelek biçiminde, mor renkli bir giysidir. Yörük kızları sevdikleriyle evlenirler. Başlık parası gibi alışkanlıkları yoktur. "Mor Cepken" evlilikte yeri, zamanı geldiğinde, darda kalan yörük kadınının erkeğine karşı kullandığı bir boşanma özgürlüğününde simgesidirde aynı zamanda.
Mor renk ihanete uğramış, aldatılmış, aşkın rengidir.
MOR ÇATI adı oradan gelir.
Evli yörük kadını, ihanete uğrayınca ya da kocası tarafından aşağılanıp dövülünce, bir şekilde MOR CEPKEN’i giyip herkesin görebileceği bir yere oturur. Anlamı “Ben bu herifi boşadım” demektir. O zaman akan sular durur, herkes işini gücünü bırakır. Masal anaları ile doğum ebeleri "Mor Cepken" giyen kadının çevresini sararlar.
Boşadığı kocası ise evinden dışarı çıkamaz, kahveye gidemez, kimse yüzüne bakmaz. Büyük ödün verip de karısına MOR CEPKEN’i çıkartamazsa bir ömür boyu dul kalır.
Kimse ona dul-şaşı kızını bile vermez. Körocak olarak kalır. Göçebe yörüklüğünün kadınına tanıdığı hakka, özgürlüğe bakın siz! 1800 yılların sonlarında Nazilli kasabasının Aydın dağlarında, dağa çıkarak kadın hakları için savaşan “Gizemli Kadın Efe” de bunlardan biridir. Ege yöresinin unutulmaz bir eridir.
MOR CEPKEN Ege efelerinin giydiği bir giysidirde aynı zamanda. MOR CEPKEN Kybele, Artemis, Tahtacı yörüklerinden bu yana kadın baştacıdır. Ne güzel bir hak,ne güzel bir adet değilmi?
Bizler dünyaya Mor Cepken’i yeterince tanıtabilseydik,Dünya Kadınlar Günü’nü “Mor Cepken Günü” olarak kutlardık.
Peki nasıl bu hale geldik?
Günümüzdeki kadınının yerini şiirimden okuyarak siz yorumlayın.
Saygılarımla
AMAN YA RABBİM
Her gün bir havadis bizi kucaklar
Ne günlere kaldık aman ya rabbim
Öz evlat Anneyi nasıl bıçaklar
Ne günlere kaldık aman ya rabbim
Bir anne düşünki kara bağlıyor
Ölüm orucunda yürek dağlıyor
Getirin yavrumu diye ağlıyor
Ne günlere kaldık aman ya rabbim.
Yar olur zalime kul’ada kadın
Satılır paraya pul’ada kadın
Öyle bir zamanki çilede kadın
Ne günlere kaldık aman ya rabbim.
Arayın Gazi’nin sözünde manâ,
Ser’ini koymuştur doğrudan yana,
Değmeyin kadına ana’dır ana,
Ne günlere kaldık aman ya rabbim.
GAZİ ÇAKMAK 10/09/2019 Özburun/Bolvadin-Afyonkarahisar